Informacje ogólne

Lekcje muzealne, realizowane w Muzeum Historii Katowic, są adresowane do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Zajęcia, przygotowane z historii, sztuki i etnologii, są prowadzone przez specjalistów z danej dziedziny. Prezentacje, uzupełnione rzetelną wiedzą, umożliwiają łatwe przyswojenie wiadomości przez młode osoby.

Ważne informacje:

• Zajęcia są realizowane od wtorku do piątku w godzinach 10:30-15:00 (najpóźniejsza godzina rozpoczęcia lekcji to 14:00).
• Cena zajęć 10 zł/osoba.
• Przewidywany czas zajęć to ok. 1-1,5 godziny.
• Limit osób na zajęciach 25 uczestników.
• Wszystkie zajęcia wpisują się w podstawę programową.
• Poszczególne zajęcia odbywają się w budynku głównym Muzeum i jego oddziałach. Informacje o miejscu realizacji zajęć znajdują się w opisach poniżej.

Budynek główny Muzeum Historii Katowic
ul. ks. J. Szafranka 9, Katowice

• Skontaktuj się z nami - tel. 32 256 18 10 wew. 117, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

W dawnej kuźnicy żelaza szukamy początków herbu Katowic.
szkoła podstawowa klasy I-III

Dzieci poznają najstarsze dzieje Katowic związane z funkcjonowaniem na tym terenie kuźnic żelaza. Dzięki opowieści najsłynniejszego z kuźników, Walentego Roździeńskiego (film prezentowany na wystawie) dowiedzą się m.in. o technice wytopu żelaza, a następnie uruchamiając makietę kuźnicy, wzbogaconą o elementy multimedialne, same mogą przeprowadzić ten proces. W urządzeniach kuźniczych rozpoznają znaki umieszczone w herbie Katowic, co pomoże im zrozumieć, skąd pochodzi ten charakterystyczny symbol miasta.

Polak, Niemiec i Żyd. Wędrówka śladami dawnych katowiczan do wielokulturowego miasta
klasy IV-VIII, szkoły ponadpodstawowe

W czasie zajęć nakreślony zostanie obraz katowickiej społeczności we wczesnym okresie istnienia miasta. Uczestnicy lekcji dowiedzą się, jakie narodowości reprezentowali ówcześni katowiczanie i jakie języki można było usłyszeć na ulicach Katowic. Poznają także odpowiedzi na pytania, jakie religie wyznawali dawni mieszkańcy pruskiej wówczas miejscowości oraz czym się zajmowali.
Jako przykłady świadczące o zróżnicowaniu ludności zamieszkującej dynamicznie rozwijające się miasto posłużą historyczne postaci znanych katowiczan. Przywołanie ich sylwetek pomoże uczestnikom lekcji w zrozumieniu fenomenu wielokulturowości na terenie Katowic.

Między wojnami – Katowice stolicą województwa Śląskiego
klasy VII-VIII, szkoły ponadpodstawowe

Po podziale Górnego Śląska w 1922 r. Katowice znalazły się w Polsce, podczas gdy inne duże miasta – Bytom i Gliwice – pozostały po stronie niemieckiej. Naturalną konsekwencją był wybór Katowic na stolicę autonomicznego Województwa Śląskiego. Podczas lekcji uczniowie dowiedzą się m.in. z czym wiązał się awans Katowic, jakie instytucje znalazły tutaj swoje miejsce, jak rozwinęło się miasto w tym okresie.

Droga Katowic do Niepodległej Polski – okres powstań i plebiscytu
klasy IV-VIII, szkoły ponadpodstawowe

Powstania śląskie i plebiscyt stanowią jeden z najważniejszych momentów w historii Śląska i odradzającej się Polski. Uczniowie szkoły podstawowej poznają główne wydarzenia i miejsca związane z walkami niepodległościowymi na terenie Katowic, zaś młodzież szkół średnich zapozna się z przyczynami, przebiegiem i skutkami wybuchu powstań i plebiscytu na terenie Śląska i Katowic.

W okupowanym mieście – Katowice 1939-1945
klasy IV-VIII, szkoły ponadpodstawowe

Czas II wojny światowej to jeden z najmroczniejszych okresów naszej historii. Zajęcia mają na celu przybliżenie go uczniom na przykładzie miasta, które jest im znane. Na lekcji przedstawione zostaną kwestie m.in. obrony Katowic we wrześniu 1939 r., przywracania „niemieckiego charakteru” miejscowości, roli miasta jako głównego ośrodka administracji na Górnym Śląsku oraz represji wobec polskich mieszkańców i ich życia codziennego.

Katowice na szlaku kolei na przełomie XIX i XX wieku a industrializacja na Górnym Śląsku
klasy V – VIII, szkoły ponadpodstawowe

Katowice to obecnie jedyne wojewódzkie miasto w naszym kraju, które otrzymało prawa miejskie później niż doprowadzono tam kolej. Pierwszy pociąg dotarł tu bowiem z Wrocławia w 1846 roku, a więc 19 lat wcześniej niż król Prus Wilhelm I ogłosił tę osadę miastem. Ważną rolę odegrał tutaj właściciel dóbr mysłowickich, górnik z wykształcenia – Franz Winckler, który zabiegał o to, by linia kolejowa Wrocław - Mysłowice nie ominęła obszaru Katowic. Rozwój kolei i początki jej budowy na terenie Górnego Śląska mają ścisły związek z transportem węgla kamiennego i innych surowców w głąb Prus. Bardzo ważny był rok 1841, kiedy to grupa przedsiębiorców wrocławskich i ziemian górnośląskich założyła Górnośląską Spółkę Kolei Żelaznych (Oberschlesische Eisenbahngesellschaft) w celu wybudowania linii kolejowej łączącej Dolny Śląsk z Górnym. W trakcie zajęć uczestnicy będą mieli okazję dowiedzieć się także, jak przebiegały pierwotnie linie kolejowe łączące Kraków z Wrocławiem oraz Warszawę z Wiedniem, ile trwała podróż z Katowic do Opola i Wrocławia w połowie XIX wieku, a także jaki tabor kursował na tych trasach oraz jakie obowiązywały bilety za przejazd.

Kreowanie nowoczesnego miasta. Na tropie architektury międzywojennych Katowic
klasy IV-VIII, szkoły ponadpodstawowe

W okresie dwudziestolecia międzywojennego Katowice stały się stolicą autonomicznego województwa śląskiego. Zmiany administracyjne zaowocowały powstaniem nowych inwestycji budowlanych, które miały być wyrazem nowoczesności i potęgi II Rzeczpospolitej, do której włączono część Górnego Śląska wraz z Katowicami. Na potrzeby nowego centrum administracyjnego zaprojektowano reprezentacyjne forum – plac, wokół którego wzniesiono gmachy Urzędu Wojewódzkiego i Sejmu Śląskiego, Urzędów Niezespolonych, a także nowoczesny budynek Muzeum Śląskiego. W czasie lekcji muzealnej uczestnicy zajęć poznają najważniejsze inwestycje architektoniczne na terenie Katowic z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Zapoznają się z wybranymi budowlami związanymi z administracją, przemysłem i gospodarką, a także z obiektami architektury sakralnej. Dowiedzą się również, jaka symbolika została ukryta w formach architektonicznych i jakie treści ideowe znalazły swój wyraz w monumentalnych gmachach modernistycznych Katowic.

Dział Etnologii Miasta Oddział Muzeum Historii Katowic
ul. Rymarska 4, Katowice Nikiszowiec

• Skontaktuj się z nami - tel. 32 353 95 59 wew. 5, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Wystrój się w strój
przedszkola, klasy I – VIII, szkoły ponadpodstawowe

Jak prezentował się kawaler w dzień odświętny, a co ubierała panna na co dzień? Dlaczego tak długo trwało założenie wianka i co z tym wszystkim ma wspólnego kilkadziesiąt szpilek do włosów? Zajęcia przybliżą uczestnikom zagadnienia związane z strojem ludowym; jego charakterystykę i symbolikę. Opowiemy, w jaki sposób strój zdradzał przynależność regionalną czy społeczną, ale także co mówił o stanie cywilnym osoby, która go nosiła; jak wyglądał strój paradny – na jakie okazje go zakładano, z ilu części się składał i w jakiej kolejności należało je ubierać.

Co jest, co było a co się zmieniło
przedszkola, klasy I-VIII

Uczestnicy lekcji poznają eksponaty używane niegdyś na co dzień w domach a obecnie zapomniane. Zwiedzanie wystawy „ U nos w doma na Nikiszu” jest „wycieczką w czasie”, poznaniem powszechnie niegdyś używanych sprzętów w gospodarstwie domowym. W drugiej części zajęć, uczestnicy mają możliwość obejrzenia z bliska niektórych przedmiotów, obecnie zapomnianych lub zastąpionych nową technologią. Mogą również wziąć dział w rywalizacji w odgadywaniu ich nazw i przeznaczenia.

Kościół pw. św. Michała Archanioła
ul. Kościuszki 87, park Kościuszki Katowice

• Skontaktuj się z nami - tel. 32 256 18 10 wew. 117, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Śladami architektury drewnianej - zwiedzanie kościoła pw. św. Michała Archanioła
klasy IV-VIII i szkoły ponadpodstawowe

Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła, leżący w parku im. T. Kościuszki w Katowicach jest najstarszą budowlą sakralną na terenie miasta. Wybudowany najprawdopodobniej w początkach XVI wieku w Syryni w powiecie wodzisławskim. W 1938 roku został przeniesiony do Katowic, a od 1997 znajduje się pod opieką Muzeum Historii Katowic. Kościół jest otwarty dla gości tylko podczas niedzielnych mszy świętych, dlatego zajęcia edukacyjne, prowadzone na jego terenie przez pracowników Muzeum stanowią niepowtarzalną okazję do zapoznania się z sakralną architekturą regionu. Podczas oprowadzania uczestnicy poznają dzieje kościoła, szczegóły jego architektury, historię zabytków znajdujących się we wnętrzu świątyni oraz jej otoczenie.

Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego.

Park Kościuszki, czyli historia Katowic w pigułce
klasy IV-VIII i szkoły ponadpodstawowe

Park im. Tadeusza Kościuszki zwany w czasach niemieckich „Süd Park” to największy kompleks parkowy na terenie Katowic. Na obszarze parku mieści się wiele ważnych dla miasta obiektów. Zaliczyć do nich należy: przeniesiony w 1938 roku z Syryni drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła, utworzone w 2009 roku przy kościele lapidarium, płytę pamiątkową ku czci Tadeusza Kościuszki, Wieżę Spadochronową, cmentarz poległych w 1945 roku Żołnierzy Armii Czerwonej oraz pomnik ku czci zmarłych członków Klubu Wysokogórskiego. Wszystkie wymienione obiekty związane są z ważnymi dla Katowic wydarzeniami, dzięki czemu poznanie parku pogłębia wiedzę na temat historii miasta. Zajęcia mają charakter spaceru, w trakcie którego uczestnicy uzyskają informacje na temat najistotniejszych faktów z dziejów Katowic.