I

 

IŁOWCE, utwory górnokarbońskie występujące w wyżej położonej części Załęża, w rejonie węzła ►autostrady A4 i ulicy Feliksa ►Bocheńskiego.

INSTYTUT EKOLOGII TERENÓW UPRZEMYSŁOWIONYCH (IETU), placówka naukowo-badawcza; zał. 1972 jako katowicki oddział Instytutu Ochrony Środowiska, z siedzibą przy ►ul. Stanisława Kossutha na ►Osiedlu Witosa. Uzyskał status Centrum Ochrony Środowiska. Od 1992 samodzielna jednostka, której celem naukowo-badawczym jest tworzenie podstaw naukowych do realizacji działań na rzecz odbudowy i rozwoju środowiska terenów uprzemysłowionych oraz zurbanizowanych. Instytut stanowi zaplecze naukowo-badawcze Ministerstwa Środowiska. Przygotowuje ekspertyzy dla Ministerstwa, Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i innych jednostek administracji państwowej i samorządowej oraz przedsiębiorstw przemysłowych z terenu całego kraju, wydaje opinie i doradza w kwestii podejmowanych działań proekologicznych. Dyrektorem jest Jan Skowronek.
www.revitapark.pl/partnerzy/instytut-ekologii-terenow-uprzemyslowionych.

INSTYTUT EKOLOGII TERENÓW UPRZEMYSŁOWIONYCH, z siedzibą w osiedlu ►Witosa; placówka badawcza nadzorowana przez ministra właściwego do spraw klimatu, założona w 1972 roku, od 1992 działająca samodzielnie; badania i usługi instytutu związane są ze środowiskowymi wyzwaniami na terenach uprzemysłowionych i zurbanizowanych, dotyczącymi gospodarki o zamkniętym obiegu, efektywnego gospodarowania zasobami oraz adaptacji do zmian klimatu i łagodzenia ich skutków.
https://ietu.pl/

INWALIDZKIE ZWIĄZKI, zob. ►Związki inwalidzkie.

IOAN (także Iwan), fr. nazwa huty Joanna w Załężu, której używał właściciel huty hr. Georges de la ►Tour; przez niektórych historyków (J. Jaros) przyjmowana jako nazwa odrębnego zakładu pracy.
R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997; J. Jaros: Słownik katowickich kopalń i hut. Katowice 1994.

IRENA (pierwotna nazwa Lora II, od 1937 Irena), pole górnicze o pow. 135 760 m² na terenie Załęża. Wydzielone z pola Lora 18 XII 1909. Graniczyło z polami ►Rinaldo, ►Adam, ►Joseph.
APK, zesp. Katowickie Zjednoczenie Przemysłu Węglowego, sygn. 511/2; R. Borowy: Wczoraj – dziś – jutro... kopalni „Katowice-Kleofas”. Historia węglem pisana. Katowice 1997.

IROXANA zob. ►Rutkowska Iwona

ISRAEL, projektowana nazwa pola i kopalni w ►Załęskiej Hałdzie, wnioskowana w 1823 przez ►Daniela Freytaga; nie została zrealizowana.
G. Grzegorek, A. Frużyński, P. Rygus: Kopalnie i huty Katowic. Katowice 2017.

ITINERANCI zob. ►Klasztor Ojców Kapucynów.

IZBA KATYŃSKA w ZSO nr 7 w Załężu, powstała w związku z ogólnopolskimi obchodami 60. rocznicy zbrodni katyńskiej (2000), po nawiązaniu kontaktu z Katowicką Rodziną Katyńską, która przekazała placówce szkolnej pamiątki po swoich najbliższych. Uroczyste otwarcie Izby nastąpiło 25 maja 2001 roku, opiekuje się nią i pomaga wzbogacać ekspozycję młodzież z koła historycznego (pod kierunkiem mgr Haliny Pustuły-Wójciak).
https://www.sp33.katowice.pl/izba-katynska

IZMET, przedsiębiorstwo spawalnicze, założone w 1990 roku z siedzibą przy ul. ►Grabskiego 25d, w Osiedlu im. Wincentego ►Witosa; producent m.in. agregatów i wózków spawalniczych, reduktorów: argonowych, azotowych, na sprężone powietrze, propanowych oraz wodorowych.
https://izmet.pl/

 


LEKSYKON ZAŁĘSKI

WSTĘP

Leksykon załęski ma charakter popularny, będzie zawierać minimum 1500 haseł ujmujących okres od czasów zamierzchłych do współczesności. Granice terytorialne powstającego dzieła wyznaczają granice historyczne Załęża, różniące się od współczesnych. Dlatego wśród haseł uwzględniono struktury administracji terenowej, w obrębie których funkcjonowała miejscowość (dotyczące takich jednostek terytorialnych, jak: księstwo cieszyńskie, księstwo raciborskie, majorat mysłowicki, powiat bytomski i powiat katowicki), a także struktury administracji kościelnej (dekanaty), do których miejscowości należały.

W hasłach poruszono tematy: biograficzne, topograficzne, topograficzno-historyczne, historyczne, gospodarcze, wyznaniowe, kulturalno-oświatowe, omówiono zabytki i pomniki, struktury lecznictwa i kultury fizycznej, parę haseł poświęcono kulturze ludowej.

Notki biograficzne dotyczą wyłącznie osób nieżyjących, pochodzących z terenów historycznego Załęża, a także tam zamieszkałych bądź działających, rozsławiających je poza ich granicami, o ile o ich działalności zachowały się ślady w źródłach lub dostępnych opracowaniach. Było to jedyne kryterium, jakie zastosowano, stąd w leksykonie znalazły się osoby o różnych opcjach narodowych i różnych orientacjach politycznych (m.in. działacze lewicowi, przedstawiciele duchowieństwa, osoby konsekrowane, właściciele Załęża, działacze samorządowi, powstańcy śląscy, sportowcy, nauczyciele, przedstawiciele świata kultury, dyrektorzy zakładów pracy).

Ważną część leksykonu stanowią hasła topograficzne – zarówno z topografii urzędowej (dotyczą większości ulic Załęża i Załęskiej Hałdy, nazw osiedli i kolonii, miejsc historycznych), jak i z onomastyki ludowej. Pewna grupa haseł dotyczy wydarzeń historycznych, ich wpływu na dzieje Załęża (np. działalności Armii Radzieckiej w styczniu 1945, II wojny światowej, struktur ruchu oporu podczas okupacji, I wojny światowej, powstań śląskich, plebiscytu górnośląskiego, wojny trzydziestoletniej, wojen saskich, wielkiego kryzysu gospodarczego).

Duża grupa haseł dotyczy jednostek gospodarczych. W tej grupie znajdują się wszystkie kopalnie z szybami i polami górniczymi, huty, kuźnica i inne jednostki gospodarcze różnych branż. Pewna grupa haseł odnosi się do rzemiosła, usług i handlu – obejmuje opracowania dotyczące nazw branżowych (np. fryzjerstwo, kowalstwo, piekarstwo), rzemieślników wykonujących wybrane zawody (np. budowlańcy, piekarze, stolarze), a także niektórych hurtowni, sklepów i mających długoletnie tradycje restauracji. Nie pominięto również haseł związanych z rolnictwem (np. hodowla bydła, drobiu, koni, trzody oraz uprawa roślin użytkowych, ziemniaków i żyta).

Starając się uwzględnić wszystkie aspekty dziejów Załęża, opracowano też hasła związane z życiem parafialnym realizowanym w 3 istniejących kościołach (parafie, związki i stowarzyszenia kościelne, obiekty sakralne), edukacją przedszkolną, szkolną i pozaszkolną, lecznictwem (szpitale, ważniejsze przychodnie, apteki), kulturą fizyczną i turystyką (struktury i kluby sportowe).

Przy opracowaniu leksykonu korzystano z archiwaliów Archiwum Państwowego w Katowicach i jego oddziałów w Pszczynie i Gliwicach, Archiwum Miejskiego w Katowicach, Archiwum Kurii Archidiecezjalnej w Katowicach oraz zgromadzonych w Muzeum Historii Katowic, a także informacji zamieszczanych w prasie historycznej i współczesnej, okolicznościowych wydawnictwach jubileuszowych oraz literaturze naukowej i popularnonaukowej.

Antoni Steuer

autor koncepcji opracowania i treści haseł


 


wspolczesne-granice-zaleza

Współczesne granice Załęża